Beriev Be-42 wątpliwy powrót radzieckiej amfibii

Upadek Związku Radzieckiego w 1991 roku spowodował anulowanie wielu interesujących projektów lotniczych, w tym zmodyfikowanego samolotu Beriev Be-42, znanego także pod nazwą A-40 Albatros. Trzeba przyznać, że Rosjanie od zawsze byli liderami w dziedzinie projektowania niezwykłych latających łodzi czy ekranoplanów, na czele z koncepcyjnym Berievem Be-2500.

Beriev Be-42 to duża, odrzutowa łódź latająca dalekiego zasięgu, która otrzymała od NATO nazwę kodową Mermaid. Została zaprojektowana i zbudowana przez firmę Beriev Aircraft Company, która również stworzyła jedyną na świecie odrzutową amfibię będącą wciąż w czynnej służbie, mowa o Berievie Be-200. Be-42 odbył swój pierwszy lot w 1986 roku i został publicznie zaprezentowany na pokazie lotniczym w Tuszynie w 1989 roku.

Beriev Be-42 czyli odrzutowa amfibia do zwalczania okrętów podwodnych

Be-42 został zbudowany z myślą o zwalczaniu okrętów podwodnych i miał zastąpić  turbośmigłową amfibię Be-12 (kilka z nich nadal działa w Rosji) oraz morski samolot patrolowy Ilyushin Il-38 (obecnie wycofany ze służby w Indiach, ale nadal używany w Rosji). Be-42 został zaprojektowany do operacji na obszarach średniego zasięgu.

W miarę jak Związek Radziecki skutecznie dążył do upadku w 1990 roku, zaplanowane były dwie wersje Be-42. Jedną z nich była odrzutowa amfibia poszukiwawczo-ratownicza oznaczona jako A-42 oraz wojskowa wersja patrolowa nazwana A-44. Prace kontynuowano przez krótki czas jeszcze po upadku ZSRR, a w 1993 roku te warianty zostały połączone w jeden odrzutowiec wielozadaniowy. Jednak później w tym samym roku projekt został wstrzymany, gdy prototyp A-42 był ukończony w ok. 75%. Jedyny ukończony egzemplarz Be-42 został przywrócony do pełnej sprawności na początku lat dwutysięcznych, a w 2006 roku ukończono prototyp A-42.

Próby ożywienia projektu Beriev A-42

Po upadku ZSRR, Rosja próbowała wznowić prace nad samolotem, planując jego modernizację i wprowadzenie do służby. A-42 miał być wyposażony w nowoczesne systemy, w tym radar i możliwość tankowania w powietrzu, oraz mieć zdolność do prowadzenia rozpoznania powietrznego i elektronicznego wykrywania i śledzenia celów nawodnych, podwodnych i przybrzeżnych. W dobrych warunkach pogodowych A-42 miał być zdolny do lądowania na wodzie i wykrywania okrętów podwodnych za pomocą sonaru akustycznego.

Nowe A-42 miały korzystać z dwóch trójwałowych silników propfanowych Progress D-27, które miały zapewnić zwiększenie zasięgu do 9 300 km. Silniki te były używane również w Antonowie An-70. Jednak ich produkcja była uzależniona od ukraińskiej firmy Motor Sicz, z siedzibą w Zaporożu, co stanowiło problem po 2014 roku, gdy Ukraina zawiesiła współpracę wojskową z Rosją. Po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku, Rosja zgłosiła zniszczenie zakładów Motor Sicz, co może w przyszłości uniemożliwić produkcję silników i utrudnić realizację projektu zmodyfikowanego A-42, o ile w ogóle ów projekt zostanie kiedykolwiek ukończony.

Według serwisu Army Recognition, Rosja wznowiła projekt A-42 w 2019 roku, a rosyjska marynarka wojenna złożyła nawet zamówienie na te samoloty. Serwis podał wtedy, że A-42 „może wykrywać i śledzić okręty podwodne z napędem nuklearnym oraz prowadzić operacje ratunkowe na wzburzonym morzu. A-42 będzie wyposażony w najnowsze urządzenia oraz ulepszone bomby głębinowe i torpedy.” W artykule wspomniano, że nie podano harmonogramu produkcji i dostaw, chociaż ustalono, że rosyjska marynarka zamówiła trzy egzemplarze tej maszyny.

Jak jest w rzeczywistości?

Na dzień dzisiejszy nie jest jasne czy pojawiły się jakieś nowe informacje dotyczące rzekomego zamówienia. Możliwe, że radykalnie zmienione priorytety wojskowe spowodowane pełnoskalową rosyjską inwazją na Ukrainę oraz nałożenie sankcji lotniczych na Rosję mogły negatywnie wpłynąć na jakiekolwiek wysiłki mające na celu odnowienie tego projektu. Dodatkowo, nie pojawiły się żadne doniesienia o zainteresowaniu zamówieniami eksportowymi na ten odrzutowiec.

Dane techniczne samolotu Beriev Be-42

Galeria

Źródła:

1. https://www.smartage.pl/berijew-be-42-a-40-albatros/
2. https://armyrecognition.com/news/navy-news/2019/russia-to-resume-a-42-amphibious-aircraft-production
3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Be-42