W 2024 roku drony są już stałym elementem wyposażenia wielu armii świata, a także organizacji terrorystycznych. Global Peace Index 2024 czyli raport dotyczący stanu pokoju w poszczególnych państwach, przygotowywany przez australijski Institute for Economics and Peace pokazuje, że użycie dronów sprawia, iż konflikty zbrojne stają się zdecydowanie bardziej złożone i trudniejsze do rozwiązania.
Ewolucja technologii wojskowej – Jaką rolę we współczesnych konfliktach odgrywają drony
Zmiany w technologii wojskowej w dużej mierze definiują przebieg konfliktów w XXI wieku. Bezzałogowe statki powietrzne (UAV), powszechnie znane jako drony, są coraz częściej wykorzystywane przez kolejne armie świata, ale także przez wiele organizacji militarnych, w tym terrorystycznych. Rezultatem takiego stanu rzeczy jest wzrost liczby ataków dronów, a więc i związanych z nimi ofiar. Niestety, coraz częstsze zastosowanie dronów pozwala grupom i organizacjom terrorystycznym skuteczniej angażować się w konflikty z większymi, potężniejszymi państwami. To sprawia, że wszystkie działania zbrojne stają się bardziej złożone i trudniejsze do rozwiązania.
Turcja i Iran na czele eksportu bezzałogowych statków powietrznych
W miarę wzrostu popytu na drony, państwa takie jak Turcja czy Iran rozszerzyły swój eksport wojskowych UAV. Turcja, jako jeden z największych eksporterów broni z kategorii „mocarstw,” dostarcza bezzałogowe statki powietrzne do wielu krajów, w tym do regionu Sahelu w Afryce Subsaharyjskiej, który jest wyjątkowo podatny na konflikty zbrojne. Ten trend jest zgodny ze zwiększoną militaryzacją Turcji i niestety, wzrost we wskaźnikach eksportu broni w Global Peace Index 2024 jest zauważalny.
Drastyczny wzrost użycia dronów wśród podmiotów niepaństwowych
Należy zaznaczyć, że w ostatnich latach wzrost użycia dronów wśród podmiotów niepaństwowych był znacznie wyższy niż w przypadku sił zbrojnych poszczególnych państw. W latach 2018-2023 liczba krajów używających bezzałogowych statków powietrznych wzrosła z 16 do 40, co stanowi wzrost o 150%. Jednak w tym samym okresie ilość grup zbrojnych, które przeprowadziły co najmniej jeden atak dronem, wzrosła z 6 do 91, co oznacza wzrost o ponad 1400%! Łatwy dostęp do dronów, również komercyjnych, dał niepaństwowym grupom zbrojnym nowe narzędzie ataku.
Wraz ze wzrostem ogólnego użycia dronów w konfliktach, liczba ataków prowadzonych przy pomocy UAV i związanych z nimi ofiar śmiertelnych również wzrosła. W 2023 roku odnotowano ponad 3000 zgonów spowodowanych atakami dronów, co stanowiło nieco poniżej 2% wszystkich ofiar walk. Był to wzrost o 168% w porównaniu do roku 2018.
Wojna asymetryczna – co to takiego?
Podmioty niepaństwowe używają dronów jako taktyki w wojnie asymetrycznej. Wojna asymetryczna generalnie polega na tym, że słabsza strona konfliktu stosuje niekonwencjonalne strategie, aby uniknąć standardowych starć z silniejszym przeciwnikiem. Użycie dronów jest obecnie dość skuteczną metodą ataku, która minimalizuje ryzyko bezpośredniego starcia i rozszerza zakres możliwych celów. Pozwala to słabszej stronie konfliktu przezwyciężyć swoje ograniczenia w zakresie zdolności militarnych. Finalnie kończy się tym, że zwycięstwo silniejszej strony staje się trudniejsze i bardziej kosztowne.
Przykłady użycia uzbrojonych dronów
Użycie dronów było szczególnie widoczne w Birmie, gdzie wiele małych grup rebelianckich wykorzystało komercyjne drony w walce ze znacznie lepiej wyposażoną juntą wojskową. Atak wymagał tylko niewielkiego szkolenia, a grupy rebelianckie polegały głównie na instrukcjach dostępnych online oraz na częściach zamiennych zamawianych z Chin.
Drony używane są jako śmiercionośna broń również w atakach terrorystycznych. W październiku 2023 roku w Syrii kilka dronów z zamontowanymi materiałami wybuchowymi zabiło ponad 89 żołnierzy i cywilów oraz raniło co najmniej 240 innych osób podczas ataku na ceremonię ukończenia szkoły wojskowej w regionie Hims. Był to trzeci najbardziej śmiercionośny atak terrorystyczny w 2023 roku.
Wykorzystanie dronów przez siły zbrojne
Siły zbrojne wielu państw wykorzystują drony do działań wojennych, a także zbierania informacji wywiadowczych. To znacząco zmniejsza potrzebę angażowania piechoty. Drony mogą na przykład prowadzić misje rozpoznawcze bez narażania ludzkiego zdrowia i życia, podczas gdy zaawansowane wojskowe bezzałogowe statki powietrzne z precyzyjnym uzbrojeniem mogą dokładniej uderzać w konkretne cele wroga. Wzrost użycia dronów przez siły zbrojne oznacza również zmiany na płaszczyźnie zdalnych i autonomicznych zdolności militarnych, przy czym UAV w kolejnych latach mają odgrywać kluczową rolę w operacjach wojskowych na całym świecie.
Drony w wojnie na Ukrainie
Najbardziej wymownym przykładem użycia dronów przez siły zbrojne jest wojna na Ukrainie. W 2023 roku nieco poniżej 8% wszystkich zgonów spowodowanych atakami dronów oraz 30% wszystkich ataków w ogóle miało miejsce na Ukrainie. Ukraina zmierza do wyprodukowania ponad miliona dronów tylko w tym roku. Bezzałogowe statki powietrzne pozwalają Ukrainie na bezpośrednie atakowanie terytorium Rosji, w tym na ataki na infrastrukturę energetyczną. Ukraińskie drony morskie były także wykorzystywane w operacjach ofensywnych przeciwko rosyjskiej marynarce na Morzu Czarnym.
Podsumowanie
Chociaż drony okazują się przydatne podczas konfliktów zbrojnych, nie są jeszcze na etapie, w którym mogłyby diametralnie zmienić oblicze walk. Obecne systemy obrony powietrznej pozostają w dużej mierze skuteczne w wykrywaniu i neutralizowaniu zagrożeń spowodowanych atakami dronów. Jednak wraz z dalszym rozwojem technologii i taktyk związanych z dronami zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że użycie dronów w konfliktach będzie coraz częstsze.
Lista dronów używanych w ostatnich latach z podziałem na producentów, państwa i organizacje je użytkujące:
Stany Zjednoczone
- MQ-9 Reaper
- Producent: General Atomics
- Użytkownicy: USA, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania
- RQ-4 Global Hawk
- Producent: Northrop Grumman
- Użytkownicy: USA, NATO, Korea Południowa, Japonia
- MQ-1C Gray Eagle
- Producent: General Atomics
- Użytkownicy: USA
Izrael
- Heron
- Producent: Israel Aerospace Industries (IAI)
- Użytkownicy: Izrael, Indie, Niemcy, Francja
- Harop
- Producent: Israel Aerospace Industries (IAI)
- Użytkownicy: Izrael, Azerbejdżan, Indie
- Hermes 450
- Producent: Elbit Systems
- Użytkownicy: Izrael, Brazylia, Meksyk, Wielka Brytania
Chiny
- Wing Loong II
- Producent: Chengdu Aircraft Industry Group
- Użytkownicy: Chiny, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Egipt
- CH-4
- Producent: China Aerospace Science and Technology Corporation (CASC)
- Użytkownicy: Chiny, Irak, Pakistan, Algieria
- WJ-700
- Producent: China Aerospace Science and Industry Corporation (CASIC)
- Użytkownicy: Chiny
Turcja
- Bayraktar TB2
- Producent: Baykar Makina
- Użytkownicy: Turcja, Ukraina, Katar, Azerbejdżan, Libia, Polska
- ANKA
- Producent: Turkish Aerospace Industries (TAI)
- Użytkownicy: Turcja, Tunezja
- Kargu
- Producent: STM
- Użytkownicy: Turcja
Iran
- Shahed-129
- Producent: HESA (Iran Aircraft Manufacturing Industrial Company)
- Użytkownicy: Iran, Hezbollah, Syryjskie Siły Zbrojne
- Mohajer-6
- Producent: Qods Aviation Industry
- Użytkownicy: Iran, Kata’ib Hezbollah
- Arash-2
- Producent: Iran Aircraft Manufacturing Industrial Company (HESA)
- Użytkownicy: Iran
Rosja
- Orion
- Producent: Kronshtadt Group
- Użytkownicy: Rosja
- Forpost
- Producent: UZGA (Ural Civil Aviation Plant)
- Użytkownicy: Rosja
- ZALA 421-16E
- Producent: ZALA Aero (część Kalashnikov Concern)
- Użytkownicy: Rosja
Wielka Brytania
- Watchkeeper WK450
- Producent: Thales Group (oparty na Hermes 450)
- Użytkownicy: Wielka Brytania
Organizacje niepaństwowe
- Grupy rebeliantów w Birmie
- Drony: Tanie komercyjne drony (np. DJI Phantom, DJI Mavic)
- Producent: DJI (Chiny)
- Hezbollah
- Drony: Shahed-129, Mohajer-6 (iran)
- Producent: HESA, Qods Aviation Industry (Iran)
- Państwo Islamskie (ISIS)
- Drony: Komercyjne drony (np. DJI Phantom, DJI Inspire)
- Producent: DJI (Chiny)
- Ruch Huti (Jemen)
- Drony: Samodzielnie modyfikowane drony komercyjne, Qasef-1 (oparty na Ababil-T z Iranu)
- Producent: DJI (Chiny), Qasef-1 – Iran
Bibliografia
- Global Peace Index 2024
- Institute for Economics and Peace. Raport dostępny online. Dostęp: www.visionofhumanity.org
- Global Terrorism Index 2024 Institute for Economics and Peace. Raport dostępny online. Dostęp: www.visionofhumanity.org
- Conflict Armament Research Strona internetowa CAR. Dostęp: www.conflictarm.com
- International Institute for Strategic Studies (IISS) Strona internetowa IISS. Dostęp: www.iiss.org
- Center for the Study of the Drone at Bard College, Strona internetowa CSD. Dostęp: www.dronecenter.bard.edu
- The New York Times, Artykuły na temat użycia dronów w konfliktach. Dostęp: www.nytimes.com
- BBC News, Raporty i artykuły na temat konfliktu na Ukrainie i użycia dronów. Dostęp: www.bbc.com
One thought on “Drony jako nowoczesne narzędzie wykorzystywane w konfliktach zbrojnych.”