Lotnictwo wojskowe Federacji Rosyjskiej po roku 1991 – historia i rozwój.

Niedawno przedstawialiśmy historię i rozwój Sił Powietrznych Ukrainy, a dziś weźmiemy pod lupę lotnictwo Federacji Rosyjskiej i jego historię.

Początki (1991-2000)

Po rozpadzie ZSRR w 1991 roku, Siły Powietrzne Federacji Rosyjskiej przejęły większość radzieckiego sprzętu i infrastruktury. Stanowiło to wyzwanie logistyczne i operacyjne, gdyż Rosja musiała nie tylko utrzymać nowoczesne samoloty, ale także zarządzać dużą liczbą baz lotniczych oraz personelu.

Lotnictwo Rosji – modernizacja i restrukturyzacja (2000-2010)

Pod koniec lat 90. i na początku lat 2000. Rosja rozpoczęła modernizację swoich sił zbrojnych, w tym sił powietrznych. Lotnictwo faktycznie było modernizowane – wprowadzono nowe typy samolotów, takich jak Su-30 i Su-34, oraz unowocześniono istniejące modele, w tym MiG-29 i Su-27. Okres ten charakteryzował się również restrukturyzacją i redukcją liczby baz wojskowych.

Wzrost budżetu i modernizacja (2010-2020)

W latach 2010-2020 budżet obronny Rosji znacząco wzrósł, co pozwoliło na dalszą modernizację sił powietrznych. Wprowadzono nowe typy samolotów, między innymi Su-35S i MiG-35, ale rozpoczęto także prace nad myśliwcem piątej generacji Su-57. Rosja rozwijała również swoje zdolności w zakresie wojny elektronicznej i bezzałogowych statków powietrznych.

Obecnie (po 2020 roku)

W ostatnich latach Rosja kontynuuje modernizację swojego arsenału lotniczego, koncentrując się na integracji nowych technologii i poprawie zdolności bojowych. Znaczący nacisk kładziony jest na rozwój i wdrażanie bezzałogowych statków powietrznych oraz zaawansowanych systemów obrony powietrznej.

Aktualny arsenał lotniczy Rosji

Samoloty myśliwskie

1. Su-57: Myśliwiec piątej generacji. Rosja posiada obecnie około 10-12 operacyjnych jednostek.
2. Su-35S: Zaawansowany myśliwiec wielozadaniowy czwartej generacji. Rosja posiada około 100 jednostek.
3. Su-30SM: Wielozadaniowy myśliwiec. Około 120 jednostek.
4. MiG-35: Nowoczesny myśliwiec wielozadaniowy. Około 6 jednostek operacyjnych.
5. MiG-29: Myśliwiec wielozadaniowy. Około 200 jednostek.
6. Su-27: Myśliwiec wielozadaniowy. Około 350 jednostek.
7. MiG-31: Myśliwiec przechwytujący dalekiego zasięgu. Około 130 jednostek.

Samoloty bombowe i szturmowe

1. Tu-160: Bombowiec strategiczny. Rosja posiada około 16 operacyjnych jednostek.
2. Tu-95MS: Bombowiec strategiczny. Około 60 jednostek.
3. Tu-22M3: Bombowiec dalekiego zasięgu. Około 60 jednostek.
4. Su-34: Taktyczny bombowiec. Około 120 jednostek.
5. Su-24: Bombowiec taktyczny. Około 80 jednostek.
6. Su-25: Szturmowiec bliskiego wsparcia. Około 200 jednostek.

Samoloty transportowe

1. Il-76: Główny samolot transportowy. Około 100 jednostek.
2. An-124: Ciężki samolot transportowy. Około 10 jednostek.
3. Il-78: Samolot tankujący. Około 20 jednostek.

Samoloty wczesnego ostrzegania i kontroli

1. A-50/A-50U: Samolot wczesnego ostrzegania i kontroli. Około 15 jednostek.
2. Il-20: Samolot rozpoznania elektronicznego. Około 20 jednostek.

Śmigłowce

1. Mi-28: Śmigłowiec szturmowy. Około 100 jednostek.
2. Ka-52: Zaawansowany śmigłowiec szturmowy. Około 100 jednostek.
3. Mi-24/35: Śmigłowiec szturmowy i transportowy. Około 200 jednostek.
4. Mi-8: Wielozadaniowy śmigłowiec transportowy. Około 400 jednostek.
5. Mi-26: Ciężki śmigłowiec transportowy. Około 20 jednostek.

   

   Systemy obrony powietrznej

1. S-400: Zaawansowany system rakietowy obrony powietrznej. Około 20 batalionów.
2. S-300: Starszy system rakietowy obrony powietrznej. Około 50 batalionów.
3. Pancyr-S1: System artyleryjsko-rakietowy obrony powietrznej krótkiego zasięgu.

Lotnictwo wojskowe Rosji – Drony

Rosja rozwija i wdraża różnorodne systemy bezzałogowych statków powietrznych (dronów) do zastosowań bojowych, rozpoznawczych oraz logistycznych. Poniżej znajduje się szczegółowa lista kluczowych dronów używanych przez Siły Powietrzne Federacji Rosyjskiej.

Drony bojowe i rozpoznawcze

1. Orion (Inokhodets)
   • Rola: Dron bojowy i rozpoznawczy zdolny do przeprowadzania uderzeń precyzyjnych oraz długotrwałego monitorowania celów.
   • Wyposażenie: Może przenosić różnorodne uzbrojenie, w tym pociski i bomby.
   • Liczba: Około 30 jednostek.
2. Forpost
   • Rola: Dron rozpoznawczy oparty na izraelskim dronie Searcher II, przeznaczony do zbierania danych wywiadowczych.
   • Wyposażenie: Kamery elektrooptyczne, systemy rozpoznania elektronicznego.
   • Liczba: Około 100 jednostek.
3. Orlan-10
   • Rola: Lekki dron rozpoznawczy używany do zbierania danych wywiadowczych i korygowania ognia artyleryjskiego.
   • Wyposażenie: Kamery, systemy rozpoznania elektronicznego, urządzenia do zakłócania sygnałów.
   • Liczba: Ponad 1000 jednostek.
4. Altius
   • Rola: Dron bojowy o dużym zasięgu, zdolny do przenoszenia różnorodnego uzbrojenia i prowadzenia misji rozpoznawczych.
   • Wyposażenie: Uzbrojenie kierowane, systemy rozpoznania.
   • Liczba: W fazie testów i wdrażania.

Drony logistyczne i transportowe

1. Albatros
   • Rola: Dron transportowy przeznaczony do dostarczania zaopatrzenia na pole walki.
   • Wyposażenie: Moduły transportowe, systemy automatycznego lądowania.
   • Liczba: Ograniczona liczba w służbie testowej.

Drony Wojny Elektronicznej

1. Leer-3
   • Rola: Dron przeznaczony do zakłócania komunikacji i systemów GPS przeciwnika.
   • Wyposażenie: Systemy zakłócania sygnałów, nadajniki fałszywych sygnałów.
   • Liczba: Około 50 jednostek.

Lotnictwo Federacji Rosyjskiej w konfliktach i misjach międzynarodowych po upadku ZSRR

Konflikty zbrojne z uwzględnieniem awiacji

1. Pierwsza Wojna Czeczeńska (1994-1996)
   • Rola: Siły powietrzne odegrały kluczową rolę w działaniach zbrojnych przeciwko separatystom czeczeńskim, przeprowadzając naloty na pozycje rebeliantów i dostarczając wsparcie logistyczne oraz transportowe.
   • Wyposażenie: Wykorzystywano głównie starsze typy samolotów, takie jak Su-24, Su-25, oraz śmigłowce Mi-24.
2. Druga Wojna Czeczeńska (1999-2000)
   • Rola: W czasie drugiej wojny czeczeńskiej siły powietrzne zintensyfikowały naloty i operacje szturmowe, co przyczyniło się do zdobycia kontroli nad strategicznymi obszarami.
   • Wyposażenie: Nowocześniejsze śmigłowce Mi-28 i Ka-52, jak również myśliwce Su-30SM i bombowce Su-34.
3. Wojna z Gruzją (2008)
   • Rola: Siły powietrzne przeprowadziły szeroko zakrojone operacje bombardowania celów wojskowych i infrastrukturalnych w Gruzji, wspierając ofensywę lądową.
   • Wyposażenie: Su-24, Su-25, Su-27 oraz MiG-29, a także śmigłowce Mi-24 i Mi-8.
4. Interwencja w Syrii (od 2015)
   • Rola: Rosyjskie siły powietrzne wsparły rząd Baszszara al-Asada w walce z rebeliantami i organizacjami terrorystycznymi, przeprowadzając tysiące nalotów oraz dostarczając logistyczne i operacyjne wsparcie.
   • Wyposażenie: Nowoczesne myśliwce Su-35S, bombowce Su-34, oraz samoloty transportowe Il-76. Wykorzystywano także śmigłowce szturmowe Mi-28 i Ka-52.

Misje międzynarodowe

1. Operacje pokojowe ONZ
   • Rola: Rosyjskie siły powietrzne uczestniczyły w misjach pokojowych poprzez użyczenie transportu lotniczego i wsparcie logistyczne dla sił ONZ w regionach takich jak Bałkany i Afryka.
   • Wyposażenie: Samoloty transportowe Il-76 i An-124, oraz śmigłowce Mi-8.
2. Wsparcie dla sojuszników w Azji Środkowej
   • Rola: W ramach współpracy z krajami byłego ZSRR, rosyjskie siły powietrzne przeprowadzały wspólne ćwiczenia i zapewniały wsparcie w zakresie szkolenia i modernizacji sił zbrojnych tych państw.
   • Wyposażenie: Różnorodne typy samolotów i śmigłowców, w tym Su-27 i Mi-24.

Wewnętrzna rola strategiczna

1. Ochrona przestrzeni powietrznej
   • Rola: Stałe patrolowanie granic Rosji i monitorowanie przestrzeni powietrznej w celu wykrywania i przeciwdziałania potencjalnym zagrożeniom.
   • Wyposażenie: Myśliwce przechwytujące MiG-31, oraz systemy obrony powietrznej S-400 i S-300.
2. Demonstracja siły
   • Rola: Regularne manewry wojskowe i demonstracje siły w celu pokazania zdolności bojowych i gotowości operacyjnej.
   • Wyposażenie: Szeroka gama nowoczesnych samolotów bojowych, w tym Su-57, Su-35S, oraz bombowce strategiczne Tu-160.
3. Współpraca międzynarodowa
   • Rola: Udział w międzynarodowych ćwiczeniach wojskowych, takich jak „Wostok”, „Zapad” i „Kaukaz”, które miały służyć poprawie interoperacyjności i umacnianiu sojuszy wojskowych.
   • Wyposażenie: Nowoczesne samoloty i śmigłowce, w tym Su-30SM, MiG-35, oraz Mi-28.

Lotnictwo Federacji Rosyjskiej podczas wojny na Ukrainie

Wojna na Ukrainie (od 2014)

Rola Sił Powietrznych Federacji Rosyjskiej w wojnie na Ukrainie jest kluczowa i wieloaspektowa, obejmując zarówno bezpośrednie działania bojowe, jak i wsparcie logistyczne i taktyczne dla wojsk lądowych oraz morskich.

Początki konfliktu, a lotnictwo (2014-2015)

1. Aneksja Krymu (2014) 
   • Rola: W czasie aneksji Krymu rosyjskie siły powietrzne zapewniły przewagę powietrzną i wsparcie logistyczne dla wojsk desantowych. Samoloty transportowe Il-76 i An-124 przewoziły żołnierzy i sprzęt na Krym, podczas gdy myśliwce MiG-29 i Su-27 patrolowały przestrzeń powietrzną.
   • Wyposażenie: Samoloty transportowe Il-76, An-124, myśliwce MiG-29, Su-27, oraz śmigłowce Mi-8.
2. Działania w Donbasie (2014-2015)
   • Rola: Rosyjskie siły powietrzne dostarczały wsparcie taktyczne i logistyczne separatystom w Donbasie. Choć oficjalnie Rosja zaprzeczała bezpośredniemu udziałowi, liczne raporty wskazywały na obecność rosyjskich samolotów bezzałogowych oraz transporty sprzętu wojskowego.
   • Wyposażenie: Drony rozpoznawcze, śmigłowce transportowe Mi-8 oraz systemy obrony powietrznej.

Intensyfikacja działań (2015-2021)

• Rola: Siły powietrzne kontynuowały wspieranie separatystów, dostarczając nowoczesny sprzęt wojskowy i prowadząc działania rozpoznawcze. Rosja wzmocniła także swoją obecność w regionie, przerzucając zaawansowane systemy obrony powietrznej S-400 i S-300.
• Wyposażenie: Myśliwce Su-30SM, Su-35S, systemy obrony powietrznej S-400 i S-300, drony rozpoznawcze.

Pełnoskalowa inwazja (2022-obecnie)

1. Początek inwazji (luty 2022)
   • Rola: W początkowej fazie inwazji rosyjskie siły powietrzne przeprowadziły zmasowane naloty na cele wojskowe i infrastrukturalne na Ukrainie, dążąc do zniszczenia ukraińskich systemów obrony powietrznej i lotnictwa. Ataki obejmowały lotniska, bazy wojskowe, oraz magazyny amunicji.
   • Wyposażenie: Myśliwce Su-30SM, Su-35S, Su-34, bombowce Tu-22M3, oraz systemy rakietowe Iskander.
2. Dalsze działania (2022-obecnie)
   • Rola: Siły powietrzne Rosji kontynuują intensywne operacje bojowe, wspierając ofensywy lądowe i morskie. Wykorzystują drony rozpoznawcze i bojowe, takie jak Orlan-10 i Forpost, do prowadzenia działań rozpoznawczych i precyzyjnych uderzeń. Rosyjskie samoloty transportowe Il-76 i An-124 regularnie dostarczają zaopatrzenie i sprzęt wojskowy.
   • Wyposażenie: Nowoczesne myśliwce Su-57, Su-35S, Su-34, bombowce strategiczne Tu-160, oraz śmigłowce szturmowe Mi-28 i Ka-52.

Lotnictwo i jego wpływ na konflikt

• Przewaga powietrzna: Rosyjskie siły powietrzne, dzięki swojej liczebności i nowoczesnemu wyposażeniu, uzyskały przewagę powietrzną, choć napotkały na silny opór ze strony ukraińskich sił obrony powietrznej i lotnictwa.
• Wsparcie lądowe: Naloty i wsparcie powietrzne miały kluczowe znaczenie dla sukcesów lądowych, umożliwiając szybkie przemieszczenie wojsk oraz dostarczanie zaopatrzenia na front.
• Wojna elektroniczna: Rosja intensywnie korzysta z technologii wojny elektronicznej, zakłócając komunikację i systemy obrony Ukrainy.

Bibliografia

1. „Military Balance 2023” – coroczna publikacja Międzynarodowego Instytutu Studiów Strategicznych (IISS) zawierająca szczegółowe informacje o siłach zbrojnych państw świata.
2. Aktualne raporty medialne z konfliktu na Ukrainie, w tym Reuters, BBC, oraz New York Times.
3. Raporty analityczne think-tanków, m.in. CSIS (Center for Strategic and International Studies) oraz RAND Corporation.
4. „Russian Air Power: Current Organisation and Aircraft of all Russian Air Forces” – Yefim Gordon, Dmitriy Komissarov
5. „The War in Ukraine: Lessons for the West” – Royal United Services Institute (RUSI)