Ukraina – historia i rozwój sił powietrznych.

Historia lotnictwa wojskowego Ukrainy to opowieść o transformacji, modernizacji i nieustannej walce o suwerenność.
Od momentu uzyskania niepodległości w 1991 roku po dramatyczne wydarzenia, które rozpoczęły się 24 lutego 2022 roku, ukraińskie siły powietrzne ewoluowały, stawiając czoła licznym wyzwaniom. W tym artykule prześledzimy rozwój ukraińskiego lotnictwa wojskowego oraz jego rolę w konflikcie zbrojnym trwającym obecnie na Ukrainie.

Rozpad ZSRR i pierwsze lata niepodległości.

Po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku, Ukraina odziedziczyła ogromny arsenał sprzętu lotniczego, w tym około 2800 samolotów i 1000 śmigłowców. W skład tego arsenału wchodziły m.in. myśliwce MiG-29, Su-27, bombowce Tu-22M i Tu-95, a także różne typy śmigłowców bojowych i transportowych.

W pierwszych latach niepodległości Ukraina musiała zmierzyć się z wieloma wyzwaniami związanymi z utrzymaniem i modernizacją poradzieckiego sprzętu. Brak funduszy i doświadczenia w zarządzaniu tak dużym potencjałem militarnym sprawił, że wiele samolotów zostało wycofanych z eksploatacji lub sprzedanych innym krajom.

Modernizacja i wyposażenie floty.

Od początku lat 2000. Ukraina rozpoczęła proces modernizacji swojej floty lotniczej. Kluczowym celem było unowocześnienie istniejącego sprzętu oraz wprowadzenie nowych technologii, które pozwoliłyby na zwiększenie efektywności operacyjnej.

• MiG-29 i Su-27: Modernizacja tych myśliwców obejmowała ulepszenia systemów awioniki, radarów oraz zdolności do przenoszenia nowoczesnego uzbrojenia.
• Samoloty transportowe i śmigłowce: Modernizowano samoloty transportowe An-26 i An-32 oraz śmigłowce Mi-8 i Mi-24, które wciąż są kluczowe dla operacji logistycznych i wsparcia bojowego.

Rola w konfliktach i misjach międzynarodowych.

Siły Powietrzne Ukrainy odgrywały istotną rolę w kilku kluczowych konfliktach i operacjach wojskowych od momentu uzyskania niepodległości w 1991 roku. Poniżej najważniejsze z nich:

– Wojna w Iraku (2003 – 2008)

Ukraina była jednym z krajów, które wzięły udział w koalicji prowadzonej przez Stany Zjednoczone w wojnie w Iraku.

Rola Sił Powietrznych Ukrainy

• Misje transportowe: Ukraińskie samoloty transportowe przewoziły żołnierzy, sprzęt i zaopatrzenie.
• Wsparcie logistyczne: Utrzymywanie linii zaopatrzenia dla kontyngentu ukraińskiego stacjonującego w Iraku.

– Misje Pokojowe ONZ

Od 1992 roku Ukraina aktywnie uczestniczy w misjach pokojowych ONZ na całym świecie.

Rola Sił Powietrznych Ukrainy

• Transport: Przewożenie personelu wojskowego i cywilnego, sprzętu oraz zaopatrzenia do stref konfliktów.
• Ewakuacje medyczne: Udział w operacjach ewakuacji rannych żołnierzy i cywilów.

– Wojna w Afganistanie (2001 – 2021)

Ukraina wzięła udział w operacjach międzynarodowych w Afganistanie, wspierając misje NATO.

Rola Ukraińskich Sił Powietrznych

• Transport: Przewożenie wojsk i sprzętu do Afganistanu oraz między bazami operacyjnymi.
• Wsparcie operacyjne: Logistyczne wsparcie dla misji stabilizacyjnych i bojowych.

W 2014 roku, po aneksji Krymu przez Rosję i wybuchu konfliktu w Donbasie, Siły Powietrzne Ukrainy stanęły przed nowymi wyzwaniami. Rosyjska agresja zmusiła Ukrainę do intensyfikacji działań wojennych, w tym do prowadzenia operacji powietrznych przeciwko separatystom wspieranym przez Rosję.

Obecna sytuacja – od 24 Lutego 2022 roku.

24 lutego 2022 roku, Rosja rozpoczęła pełnoskalową inwazję na Ukrainę. To wydarzenie znacząco zmieniło sytuację strategiczną w regionie i postawiło Siły Powietrzne Ukrainy przed największym wyzwaniem w ich historii.

• Liczebność sprzętu: Na początku konfliktu Ukraina dysponowała około 125 myśliwcami (głównie MiG-29 i Su-27) oraz 55 śmigłowcami bojowymi. Liczby te uległy zmianom w wyniku walk i dostaw sprzętu od sojuszników.
• Wsparcie międzynarodowe: W obliczu rosyjskiej agresji, Ukraina otrzymała znaczące wsparcie wojskowe od innych państw. Kraje NATO i UE dostarczyły Ukrainie nowoczesny sprzęt, w tym drony bojowe, systemy obrony powietrznej, a także samoloty i śmigłowce.

Zniszczenie An-225 „Mrija”

Jednym z symboli strat poniesionych przez Ukrainę w wyniku rosyjskiej inwazji było zniszczenie największego samolotu transportowego na świecie An-225 „Mrija”. Samolot ten, stacjonujący na lotnisku Hostomel pod Kijowem, został zniszczony w trakcie intensywnych walk w marcu 2022 roku. „Mrija” był nie tylko technologicznym arcydziełem, ale także symbolem ukraińskiego przemysłu lotniczego. Był to jedyny istniejący egzemplarz tego samolotu na świecie. Jego strata była ogromnym ciosem, zarówno pod względem operacyjnym, jak i symbolicznym.

Drony i nowoczesne technologie.

Jednym z kluczowych elementów obecnie trwającej wojny jest wykorzystanie dronów. Ukraina, wspierana przez swoich sojuszników, intensywnie rozwija ten segment swoich sił zbrojnych.

• Bayraktar TB2: Tureckie drony Bayraktar TB2 odgrywają kluczową rolę w operacjach bojowych, umożliwiając precyzyjne ataki na cele rosyjskie.
• Własne projekty: Ukraina również rozwija własne drony bojowe i rozpoznawcze, które są używane do misji zwiadowczych i ataków.

Wyzwania i perspektywy.

Pomimo znaczącego wsparcia międzynarodowego, Siły Powietrzne Ukrainy wciąż stoją przed wieloma wyzwaniami. Intensywne działania wojenne prowadzą do znacznych strat w sprzęcie i personelu. Jednocześnie, Ukraina musi kontynuować modernizację i rozwój swoich sił powietrznych, aby sprostać zagrożeniom.

Bibliografia

1. „Siły Zbrojne Ukrainy na tle zmian strategicznych w regionie Wschodniej Europy.” Raport Centrum Studiów Wschodnich.
2. „Ukraina: Wymiar militarystyczny i obronny.” Raport Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM).
3. „Ukraina i bezpieczeństwo Europy Środkowo-Wschodniej.” Raport Instytutu Europejskiego.
4. „Ukraińskie Siły Powietrzne: Ewolucja i perspektywy.” Publikacja portalu Defence24.
5. „Ukraińskie lotnictwo wojskowe od niepodległości do współczesności.” Analiza Instytutu Bezpieczeństwa Narodowego.
6. „Ukrainian Military Aviation: Past and Present.” Defense Express. Dostępne online: https://defence-ua.com/index.php/en/publications/defence-express-publications/89-ukrainian-military-aviation-past-and-present
7. „Ukrainian Air Force.” GlobalSecurity.org. Dostępne online: https://www.globalsecurity.org/military/world/ukraine/af.htm